Dziecko powinno jeździć tyłem do kierunku jazdy (RWF) jak najdłużej — najlepiej do co najmniej 4. roku życia lub do osiągnięcia maksymalnych parametrów fotelika RWF, zgodnie z normami i-Size lub ECE R44/04. Dopiero wtedy można rozważyć zmianę na fotelik przodem (FWF).
Dlaczego jazda tyłem jest bezpieczniejsza?
Odwracanie fotelika do kierunku jazdy to jedna z najważniejszych decyzji dotyczących bezpieczeństwa dziecka w samochodzie. Jazda tyłem (RWF – rearward facing) nawet pięciokrotnie zmniejsza ryzyko poważnych obrażeń w razie wypadku. Głowa małego dziecka jest nieproporcjonalnie większa i cięższa w stosunku do reszty ciała niż u osoby dorosłej, a kręgosłup i mięśnie szyi nie są jeszcze w pełni rozwinięte. W razie czołowego zderzenia (najczęstszy i najgroźniejszy typ wypadku), siły działające na ciało są rozprowadzane bardziej równomiernie, gdy dziecko siedzi tyłem.
Z tego względu zalecenia ekspertów i niezależnych organizacji bezpieczeństwa ruchu drogowego są jednoznaczne: dziecko powinno jeździć tyłem do kierunku jazdy tak długo, jak to możliwe, nawet do 18 czy 25 kg wagi ciała, w zależności od modelu fotelika.
Foteliki RWF są projektowane w taki sposób, aby zapewnić maksymalną ochronę przy zderzeniu czołowym, bocznym i tylnym. Tylko po osiągnięciu granicznych parametrów wagowych lub wzrostowych danego modelu fotelika można rozważyć zmianę na jazdę przodem.
W jakim wieku dziecko może jechać przodem do kierunku jazdy?
Nie ma jednej, uniwersalnej odpowiedzi dla wszystkich dzieci – decyzja powinna być oparta na wadze, wzroście i rozwoju anatomicznym dziecka, a nie tylko na wieku. Jednak obowiązujące normy i zalecenia specjalistów dają konkretne wytyczne:
1. Norma i-Size (UN R129):
Zgodnie z europejską normą i-Size dziecko musi podróżować tyłem do kierunku jazdy co najmniej do 15. miesiąca życia oraz do 76 cm wzrostu. Jest to absolutne minimum wymagane przepisami. Jednak zdecydowana większość ekspertów zaleca utrzymywanie pozycji tyłem przynajmniej do 4. roku życia.
2. Norma ECE R44/04 (starsza):
W tej normie foteliki klasyfikowane są wg wagi:
-
0–13 kg – nosidła dla niemowląt (zawsze tyłem),
-
9–18 kg – foteliki montowane tyłem lub przodem (grupa I),
-
15–36 kg – foteliki przodem (grupa II/III).
Mimo że foteliki 9–18 kg mogą być instalowane przodem, nie oznacza to, że należy je od razu odwracać. Jeśli fotelik umożliwia montaż tyłem aż do 18 kg (np. modele typu 0–18 kg lub 0–25 kg), należy z tego korzystać jak najdłużej.
3. Zalecenia ekspertów:
-
Skandynawskie kraje, znane z najniższych wskaźników śmiertelności dzieci w wypadkach drogowych, rekomendują przewożenie tyłem nawet do 5–6 roku życia.
-
Amerykańska Akademia Pediatrii (AAP) zaleca przewożenie tyłem aż do osiągnięcia maksymalnego wzrostu lub wagi zalecanej przez producenta fotelika – niezależnie od wieku.
4. Praktyka:
Większość dzieci może bezpiecznie jeździć tyłem do ok. 105 cm wzrostu i 18–25 kg, co zwykle przypada na wiek od 3 do 5 lat. Niektóre dzieci – szczególnie drobniejsze – mogą bez problemu kontynuować jazdę tyłem nawet do 6. roku życia w odpowiednim foteliku.
Kiedy można wozić dziecko w foteliku z przodu?
Przewożenie dziecka w foteliku z przodu pojazdu jest legalne, ale obwarowane szeregiem bardzo istotnych warunków. Zasady te mają na celu maksymalne ograniczenie ryzyka urazów w razie wypadku.
1. Dziecko tyłem na przednim fotelu:
-
Jest to dozwolone, ale pod warunkiem całkowitego wyłączenia poduszki powietrznej pasażera.
-
Aktywna poduszka stanowi śmiertelne zagrożenie, ponieważ podczas wypadku może uderzyć dziecko w tył głowy z ogromną siłą.
-
W większości aut można dezaktywować poduszkę kluczykiem, przyciskiem w schowku lub za pomocą specjalnej procedury w komputerze pokładowym.
2. Dziecko przodem na przednim fotelu:
-
Również możliwe, ale zalecane tylko w ostateczności, np. gdy tylne siedzenia są niedostępne.
-
W tym przypadku poduszka powietrzna powinna być aktywna, a fotelik należy ustawić możliwie najdalej od deski rozdzielczej.
-
Fotelik musi być prawidłowo zamontowany, zgodnie z instrukcją producenta.
3. Bezpieczeństwo na tylnym siedzeniu:
-
Niezależnie od typu fotelika, najbezpieczniejszym miejscem dla dziecka w aucie jest tylna kanapa, najlepiej na środku (jeśli są odpowiednie mocowania ISOFIX lub pasy).
-
Tylne siedzenia zapewniają większą strefę zgniotu i mniejsze ryzyko urazu w razie kolizji czołowej.
4. Przepis prawny w Polsce:
Zgodnie z polskim prawem:
-
Dziecko do 150 cm wzrostu musi być przewożone w foteliku lub innym urządzeniu przytrzymującym.
-
Można je przewozić z przodu, ale tylko pod warunkiem prawidłowego montażu i – jeśli siedzi tyłem – wyłączenia poduszki powietrznej.
Częste błędy przy odwracaniu fotelika
-
Zbyt wczesne odwrócenie – wiele rodziców odwraca dziecko już po ukończeniu 1. roku życia, co znacznie obniża poziom bezpieczeństwa. Dzieci w tym wieku nadal mają bardzo delikatne struktury szyjne.
-
Kierowanie się wiekiem, a nie wzrostem i wagą – najważniejsze są fizyczne możliwości fotelika i rozwoju dziecka, nie metryka.
-
Ignorowanie instrukcji montażu – nieprawidłowe zamontowanie fotelika może unieważnić jego funkcję ochronną.
-
Przewożenie przodem bez aktywnej poduszki powietrznej – to naraża dziecko na urazy głowy w razie wypadku.
-
Zły kąt nachylenia fotelika – zbyt pionowa pozycja może prowadzić do opadania głowy dziecka w czasie snu, zbyt leżąca zmniejsza skuteczność ochrony.
Kiedy naprawdę odwrócić fotelik?
Najlepszy moment na odwrócenie fotelika to ten, kiedy dziecko:
-
osiągnęło maksymalny dopuszczalny wzrost lub wagę dla fotelika montowanego tyłem,
-
ma dobrze rozwinięty układ mięśniowy i kostny (zwykle powyżej 4. roku życia),
-
siedzi spokojnie i potrafi utrzymać właściwą pozycję podczas jazdy.
Odwrócenie fotelika powinno być świadomą decyzją, opartą na fizjologii dziecka, parametrach fotelika i zaleceniach producenta, a nie na wygodzie lub przyzwyczajeniach.
Jeśli tylko masz możliwość kontynuowania jazdy tyłem w foteliku RWF, rób to tak długo, jak to możliwe – to najlepszy wybór dla bezpieczeństwa Twojego dziecka.
