W dobie coraz bardziej restrykcyjnych norm emisji spalin, producenci samochodów — szczególnie z silnikami wysokoprężnymi — musieli wdrożyć rozwiązania, które pozwolą na skuteczne ograniczenie emisji tlenków azotu (NOx). Jednym z takich rozwiązań jest system selektywnej redukcji katalitycznej (SCR), którego kluczowym elementem jest właśnie płyn AdBlue. Choć nazwa może sugerować związek z paliwem, AdBlue nie jest dodatkiem do oleju napędowego, lecz osobnym płynem eksploatacyjnym. Jego rola w nowoczesnych silnikach Diesla jest fundamentalna — zarówno pod kątem ochrony środowiska, jak i zgodności z przepisami prawa.
Czym jest AdBlue?
AdBlue to handlowa nazwa roztworu mocznika o stężeniu 32,5% w zdemineralizowanej wodzie. Technicznie rzecz ujmując, płyn ten nie jest toksyczny ani łatwopalny, a jego skład został precyzyjnie dobrany zgodnie z normą ISO 22241, by zagwarantować skuteczność działania w systemach SCR. AdBlue nie zawiera żadnych dodatków chemicznych poza czystym mocznikiem i wodą, co czyni go bezpiecznym zarówno dla użytkowników, jak i dla układów wydechowych pojazdów.
Wbrew powszechnemu mitowi, AdBlue nie jest wtryskiwany do silnika ani mieszany z paliwem. Trafia on do osobnego zbiornika i dopiero w układzie wydechowym, tuż przed katalizatorem SCR, jest dozowany w odpowiednich ilościach przez specjalną pompę i wtryskiwacz.
Zasada działania układu SCR
System SCR (Selective Catalytic Reduction) to technologia postępowej redukcji emisji NOx poprzez chemiczną reakcję z amoniakiem. Po podaniu AdBlue do strumienia spalin, wysoka temperatura powoduje rozkład mocznika na amoniak (NH₃) i dwutlenek węgla (CO₂). Amoniak następnie reaguje z tlenkami azotu na powierzchni katalizatora SCR, przekształcając je w nieszkodliwy azot (N₂) i parę wodną (H₂O).
Cały proces jest kontrolowany przez jednostkę sterującą ECU, która na podstawie danych z czujników (m.in. temperatury, ciśnienia i składu spalin) precyzyjnie dobiera dawkę AdBlue. Dzięki temu możliwe jest zredukowanie emisji NOx nawet o 90%.
Dlaczego AdBlue jest tak istotny?
Wprowadzenie płynu AdBlue stało się konieczne ze względu na normy emisji Euro 6, obowiązujące od 2014 roku. To one wymusiły na producentach konieczność zastosowania technologii SCR w samochodach ciężarowych, dostawczych, a także w osobowych pojazdach z silnikami Diesla. Brak AdBlue w aucie wyposażonym w system SCR powoduje, że nie dochodzi do redukcji NOx, co w świetle przepisów oznacza, że pojazd nie spełnia norm emisji i nie powinien być dopuszczony do ruchu.
W praktyce, większość nowoczesnych samochodów nie pozwala na uruchomienie silnika po wyczerpaniu się zapasu AdBlue. System wykrywa brak płynu i uniemożliwia rozruch, dopóki nie zostanie on uzupełniony.
Zużycie i eksploatacja AdBlue
Ilość zużywanego AdBlue zależy od wielu czynników: rodzaju silnika, masy pojazdu, stylu jazdy oraz warunków eksploatacyjnych. Średnie zużycie AdBlue w samochodach osobowych wynosi około 1–1,5 litra na 1000 km, natomiast w pojazdach ciężarowych może sięgać nawet 5–6% zużycia paliwa.
Zbiornik AdBlue zazwyczaj ma pojemność od kilku do kilkunastu litrów. W pojazdach osobowych wystarcza to na kilka tysięcy kilometrów jazdy, a komputer pokładowy informuje kierowcę o niskim poziomie płynu z odpowiednim wyprzedzeniem. Sam proces uzupełniania jest prosty i przypomina tankowanie paliwa — wystarczy odkręcić korek wlewu (najczęściej obok wlewu paliwa lub w bagażniku) i wlać odpowiednią ilość płynu z kanistra lub dystrybutora.
Potencjalne problemy i zalecenia
Jednym z głównych problemów związanych z AdBlue jest jego wrażliwość na temperatury. Płyn ten krystalizuje się w temperaturze około -11°C, dlatego nowoczesne pojazdy są wyposażone w systemy podgrzewania zbiornika i przewodów. W przypadku dłuższego postoju w niskich temperaturach, szczególnie zimą, może dojść do chwilowego braku działania systemu SCR — aż do czasu podgrzania AdBlue do temperatury roboczej.
Innym istotnym aspektem jest jakość płynu. Używanie niecertyfikowanego lub zanieczyszczonego AdBlue może prowadzić do uszkodzenia pomp dozujących, zapychania wtryskiwaczy lub całkowitej awarii katalizatora SCR. Dlatego zaleca się stosowanie wyłącznie płynu spełniającego normy ISO 22241 i przechowywanie go w szczelnych, oryginalnych opakowaniach.
AdBlue to integralna część nowoczesnych systemów redukcji emisji spalin w silnikach Diesla. Choć nie wpływa bezpośrednio na osiągi auta, jego brak może skutkować nie tylko awarią, ale też uniemożliwić dalszą jazdę. Dla świadomych kierowców i miłośników motoryzacji zrozumienie roli tego płynu to nie tylko kwestia eksploatacji, ale też dbałości o środowisko i zgodności z prawem. Stosowanie się do zaleceń producenta, kontrola poziomu płynu i unikanie tanich zamienników to podstawowe zasady, które pozwolą cieszyć się niezawodnością i ekologiczną jazdą przez wiele tysięcy kilometrów.
