Sprowadzenie samochodu z zagranicy to popularna praktyka wśród polskich entuzjastów motoryzacji, szukających lepszych cen, unikalnych modeli lub egzemplarzy w lepszym stanie technicznym niż te dostępne na rodzimym rynku. Jednak jednym z kluczowych aspektów tej procedury, obok kosztów transportu czy rejestracji, jest obowiązek zapłaty podatku akcyzowego. Kwestia ta często budzi wątpliwości: Kto właściwie płaci akcyzę za pojazd sprowadzony z zagranicy? Odpowiedź na to pytanie jest złożona i zależna od konkretnej sytuacji. W niniejszym artykule rozwiewamy wszelkie wątpliwości w tej kwestii.
Czym jest akcyza i dlaczego dotyczy samochodów?
Akcyza to podatek pośredni, którego celem jest opodatkowanie określonych grup towarów – najczęściej uznawanych za luksusowe lub mających wpływ na środowisko. W Polsce, na mocy Ustawy o podatku akcyzowym (Dz.U. 2009 nr 3 poz. 11), akcyzą objęte są m.in. samochody osobowe sprowadzane z zagranicy. Obowiązek ten nie dotyczy jednak wszystkich pojazdów mechanicznych – akcyzie nie podlegają np. motocykle, samochody ciężarowe czy specjalistyczne.
Podatek akcyzowy nakładany jest na samochody osobowe:
-
sprowadzane z krajów Unii Europejskiej,
-
importowane spoza UE (np. z USA, Japonii),
-
a także w przypadku przerejestrowania pojazdu z terytorium innego kraju członkowskiego UE na terytorium Polski.
Obowiązek podatkowy – kto jest zobowiązany do zapłaty?
Zgodnie z przepisami, obowiązek zapłaty podatku akcyzowego ciąży na osobie fizycznej lub prawnej, która dokonuje nabycia wewnątrzwspólnotowego lub importu samochodu. Oznacza to, że:
-
jeśli osoba prywatna sprowadza samochód na własne potrzeby – to ona jest zobowiązana do zapłaty akcyzy,
-
jeśli pojazd sprowadza firma (np. komis, dealer lub pośrednik) – to firma ta jako nabywca pojazdu staje się podatnikiem akcyzy.
Nabycie wewnątrzwspólnotowe (WNT) oznacza w praktyce zakup samochodu w kraju UE i jego przywóz na terytorium Polski. Nawet jeśli pojazd został zakupiony od osoby prywatnej i na podstawie umowy kupna-sprzedaży, obowiązek akcyzowy nadal występuje.
Terminy i formalności – jak i kiedy zapłacić akcyzę?
Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą nabycia pojazdu i jego wprowadzenia na terytorium Polski. W przypadku samochodów sprowadzonych z UE, podatnik ma 14 dni od dnia przekroczenia granicy lub sprowadzenia auta do Polski na:
-
złożenie deklaracji AKC-U/S do urzędu skarbowego (obecnie wyłącznie elektronicznie przez system PUESC),
-
zapłatę należnej kwoty akcyzy na rachunek urzędu.
Dla samochodów importowanych spoza UE, procedura jest inna – akcyza opłacana jest w ramach zgłoszenia celnego, zwykle jeszcze przed odbiorem pojazdu z urzędu celnego.
Wysokość podatku akcyzowego
Stawka akcyzy zależy od pojemności silnika pojazdu oraz – w niektórych przypadkach – od rodzaju napędu:
-
3,1% wartości samochodu – dla pojazdów z silnikiem do 2000 cm³,
-
18,6% – dla pojazdów z silnikiem powyżej 2000 cm³.
W przypadku samochodów hybrydowych oraz elektrycznych stosuje się preferencyjne stawki, a niektóre z nich mogą być całkowicie zwolnione z podatku. Warto pamiętać, że podstawą opodatkowania jest wartość rynkowa pojazdu, niekoniecznie cena z umowy kupna-sprzedaży. Urząd skarbowy może zweryfikować zadeklarowaną wartość i w razie podejrzeń zaniżenia – naliczyć akcyzę od szacowanej wartości rynkowej.
Czy akcyzę można odzyskać lub uniknąć?
Istnieją sytuacje, w których możliwy jest zwrot lub uniknięcie zapłaty akcyzy:
-
Zwolnienie z akcyzy dotyczy m.in. samochodów elektrycznych oraz niektórych hybryd plug-in (PHEV) o pojemności do 2000 cm³.
-
Zwrot akcyzy możliwy jest w przypadku odsprzedaży pojazdu za granicę – pod warunkiem, że samochód nie został zarejestrowany w Polsce.
-
Wniesienie odwołania – jeśli podatnik nie zgadza się z naliczonym podatkiem, może złożyć odwołanie lub wniosek o ponowną wycenę.
Warto pamiętać, że unikanie zapłaty akcyzy lub złożenia deklaracji może skutkować poważnymi konsekwencjami prawnymi – od kar finansowych, po postępowania egzekucyjne.
Akcyza a zakup przez pośrednika – kto płaci?
Coraz popularniejszym rozwiązaniem jest zakup samochodu poprzez firmy specjalizujące się w imporcie pojazdów z zagranicy. W takim przypadku sytuacja podatkowa zależy od rodzaju zawartej umowy:
-
Jeśli firma importuje samochód na własny rachunek i sprzedaje go klientowi jako towar już na terenie Polski – obowiązek zapłaty akcyzy ciąży na firmie.
-
Jeśli firma działa jako pośrednik (np. działa na zlecenie klienta) – obowiązek zapłaty akcyzy może spoczywać na kliencie, jeśli to on formalnie nabywa pojazd w kraju UE.
Dlatego warto dokładnie analizować umowy oraz sposób sformułowania transakcji. W razie wątpliwości – dobrze jest zasięgnąć porady prawnej lub skonsultować się z doradcą podatkowym.
Odpowiedzialność za zapłatę akcyzy za samochód sprowadzony z zagranicy spoczywa na osobie lub firmie, która formalnie dokonuje jego nabycia. Najczęściej jest to kupujący – niezależnie od tego, czy jest osobą prywatną czy przedsiębiorcą. Procedura zapłaty akcyzy wymaga zachowania określonych terminów oraz złożenia odpowiednich deklaracji. Niedopełnienie obowiązku wiąże się z poważnymi konsekwencjami finansowymi.
Dlatego każdy miłośnik motoryzacji planujący import auta powinien nie tylko skupić się na parametrach technicznych i atrakcyjnej cenie pojazdu, ale także w pełni świadomie podejść do obowiązków fiskalnych – w tym zapłaty akcyzy. To jeden z kluczowych etapów, który przesądza o legalności i bezproblemowej rejestracji sprowadzonego samochodu w Polsce.
