Wybór odpowiedniego paliwa do ciągnika rolniczego to kluczowy aspekt eksploatacji każdego gospodarstwa rolnego. Wpływa on bezpośrednio na efektywność pracy maszyny, trwałość układu napędowego, koszty eksploatacyjne, a także zgodność z aktualnymi przepisami prawa. Choć większość ciągników rolniczych korzysta z silników wysokoprężnych, nie jest to jedyne dostępne rozwiązanie. Postęp technologiczny oraz zmiany legislacyjne sprawiają, że temat paliw rolniczych wymaga specjalistycznej wiedzy i świadomych decyzji.
Olej napędowy – podstawowe paliwo dla ciągników
Większość nowoczesnych ciągników rolniczych jest wyposażona w silniki Diesla, przystosowane do spalania oleju napędowego (ON). Olej napędowy dostępny na stacjach benzynowych, oznaczany jako „diesel”, charakteryzuje się wysoką wartością opałową, dobrym smarowaniem układu wtryskowego i relatywnie niską podatnością na samozapłon przy odpowiednich parametrach pracy silnika.
Warto zwrócić uwagę na sezonowość oleju napędowego. W miesiącach zimowych należy stosować olej napędowy zimowy (oznaczenie B lub C), który zawiera dodatki depresatorowe obniżające temperaturę mętnienia i krzepnięcia paliwa. Użycie letniego ON w temperaturach poniżej zera może doprowadzić do zatkania filtra paliwa parafiną, co skutkuje unieruchomieniem maszyny.
Olej napędowy rolniczy – paliwo dedykowane dla maszyn
Specjalną kategorią paliwa przeznaczoną do użytku w rolnictwie jest olej napędowy rolniczy, potocznie nazywany „paliwem czerwonym” lub „opałowym”. Jest to ON o właściwościach zbliżonych do zwykłego diesla, ale z dodatkiem czerwonego barwnika (najczęściej marker ACCUTRACE™) i niższą stawką akcyzy.
Jego stosowanie jest ściśle regulowane – może być wykorzystywany wyłącznie do napędu maszyn rolniczych, leśnych i budowlanych, które nie poruszają się po drogach publicznych. Użycie tego paliwa w samochodzie osobowym lub ciężarowym jest przestępstwem skarbowym, grożącym wysoką grzywną.
W praktyce, olej napędowy rolniczy stanowi najbardziej ekonomiczne rozwiązanie dla gospodarstw rolnych, pod warunkiem przestrzegania zasad jego stosowania.
Biopaliwa – alternatywa czy ryzyko?
Coraz częściej na rynku pojawiają się paliwa zawierające domieszki biokomponentów – głównie estrów metylowych kwasów tłuszczowych (FAME). W Polsce popularne są paliwa oznaczone jako B7 (do 7% FAME) oraz B100 (100% FAME).
Ciągniki starszej generacji, zwłaszcza te wyprodukowane przed rokiem 2005, mogą mieć trudności ze spalaniem biopaliw w większych proporcjach. Problemem są właściwości higroskopijne estrów, które chłoną wodę i sprzyjają korozji układu paliwowego oraz mikrobiologicznym zanieczyszczeniom w zbiorniku.
Biopaliwa są jednak coraz częściej rekomendowane przez producentów nowych maszyn – John Deere, New Holland czy Fendt dopuszczają stosowanie B20 i B100 w wybranych modelach, o ile spełnione są określone normy jakościowe (np. EN 14214).
LPG i CNG – gazowe paliwa w ciągnikach
Choć w motoryzacji osobowej gaz LPG cieszy się dużą popularnością, jego zastosowanie w rolnictwie jest marginalne. Istnieją wprawdzie konwersje ciągników na zasilanie LPG lub CNG (sprężony gaz ziemny), ale mają one charakter niszowy i wiążą się z wysokimi kosztami instalacji oraz ograniczonym zasięgiem operacyjnym.
Tego typu rozwiązania mogą mieć uzasadnienie ekonomiczne jedynie w dużych gospodarstwach, w których infrastruktura do tankowania gazu jest już dostępna – np. w gospodarstwach z własnymi zbiornikami LPG wykorzystywanymi do ogrzewania lub suszenia zboża.
HVO – przyszłość paliw dla maszyn rolniczych?
HVO (Hydrotreated Vegetable Oil) to nowoczesne paliwo syntetyczne, uzyskiwane w procesie hydrorafinacji olejów roślinnych lub tłuszczów zwierzęcych. W odróżnieniu od klasycznych estrów, HVO charakteryzuje się bardzo dobrą stabilnością chemiczną, niską emisją zanieczyszczeń oraz doskonałymi parametrami spalania.
Niektórzy producenci, jak Scania czy Volvo, już teraz certyfikują swoje silniki do pracy na 100% HVO. W segmencie rolniczym technologia ta dopiero zyskuje na znaczeniu, ale z uwagi na ekologiczny charakter i kompatybilność z silnikami Diesla, może w niedalekiej przyszłości stać się alternatywą dla klasycznego ON.
Paliwa syntetyczne i wodór – technologie przyszłości
Choć dziś jeszcze niestandardowe, paliwa syntetyczne (e-fuels) oraz wodór są intensywnie badane jako potencjalne źródła energii dla maszyn rolniczych. Firmy takie jak Deutz-Fahr czy CNH Industrial prowadzą testy ciągników wodorowych i hybrydowych, jednak skala komercyjnego wdrożenia jest jeszcze bardzo ograniczona.
Na dzień dzisiejszy nie istnieje infrastruktura, która umożliwiałaby powszechne tankowanie wodoru w gospodarstwach rolnych, co czyni te technologie bardziej wizją niż realną alternatywą.
Wnioski: Co wybrać do swojego ciągnika?
Dobór paliwa do ciągnika powinien uwzględniać kilka kluczowych czynników:
-
Rodzaj silnika – zgodność z wymaganiami producenta.
-
Dostępność paliwa – lokalna infrastruktura tankowania.
-
Koszty eksploatacji – cena paliwa i ewentualne ulgi akcyzowe.
-
Wymogi prawne – legalność stosowania np. ON rolniczego.
-
Wpływ na środowisko – zainteresowanie paliwami niskoemisyjnymi.
Dla zdecydowanej większości użytkowników optymalnym wyborem będzie wysokiej jakości olej napędowy lub olej napędowy rolniczy. W przypadku nowoczesnych maszyn warto rozważyć biopaliwa lub HVO, o ile są one rekomendowane przez producenta i łatwo dostępne.
Źródło: https://www.mojarola.pl/k/wiadomosci-rolnicze/technika-rolnicza/
